Giá»i thiá»u
- Suy tháșn lĂ má»t trong những váș„n Äá» sức khá»e nghiĂȘm trá»ng hiá»n nay, áșŁnh hưá»ng Äáșżn hĂ ng triá»u ngưá»i trĂȘn toĂ n tháșż giá»i. Theo Tá» chức Y táșż Tháșż giá»i (WHO), suy tháșn cĂł thá» dáș«n Äáșżn nhiá»u biáșżn chứng nghiĂȘm trá»ng, bao gá»m bá»nh tim máșĄch, huyáșżt ĂĄp cao vĂ tháșm chĂ tá» vong. Trong bá»i cáșŁnh nĂ y, cháșż Äá» Än uá»ng ÄĂłng vai trĂČ quan trá»ng trong viá»c duy trĂŹ sức khá»e tháșn.
- Má»t trong những cĂąu há»i ÄÆ°á»Łc Äáș·t ra lĂ liá»u viá»c tiĂȘu thỄ thá»±c pháș©m hữu cÆĄ cĂł thá» giĂșp cáșŁi thiá»n sức khá»e tháșn hay khĂŽng. BĂ i viáșżt nĂ y sáșœ phĂąn tĂch cĂĄc khĂa cáșĄnh liĂȘn quan Äáșżn thá»±c pháș©m hữu cÆĄ vĂ tĂĄc Äá»ng cá»§a nĂł Äáșżn sức khá»e tháșn, Äáș·c biá»t lĂ trong bá»i cáșŁnh suy tháșn.
Thá»±c pháș©m hữu cÆĄ vĂ sức khá»e tháșn
Thá»±c pháș©m hữu cÆĄ lĂ gĂŹ?
- Thá»±c pháș©m hữu cÆĄ lĂ những sáșŁn pháș©m ÄÆ°á»Łc trá»ng vĂ sáșŁn xuáș„t mĂ khĂŽng sá» dỄng hĂła cháș„t tá»ng hợp, thuá»c trừ sĂąu, phĂąn bĂłn hĂła há»c hay cĂĄc cháș„t báșŁo quáșŁn nhĂąn táșĄo. Thay vĂ o ÄĂł, nĂŽng dĂąn hữu cÆĄ sá» dỄng cĂĄc phÆ°ÆĄng phĂĄp tá»± nhiĂȘn Äá» báșŁo vá» cĂąy trá»ng vĂ cáșŁi thiá»n Äáș„t. Äiá»u nĂ y khĂŽng chá» giĂșp báșŁo vá» mĂŽi trưá»ng mĂ cĂČn cĂł thá» mang láșĄi lợi Ăch cho sức khá»e con ngưá»i.
TĂĄc Äá»ng cá»§a thá»±c pháș©m hữu cÆĄ Äáșżn sức khá»e
Nhiá»u nghiĂȘn cứu ÄĂŁ chá» ra ráș±ng thá»±c pháș©m hữu cÆĄ cĂł thá» chứa nhiá»u cháș„t dinh dÆ°á»Ąng hÆĄn so vá»i thá»±c pháș©m thĂŽng thưá»ng. Má»t sá» lợi Ăch chĂnh bao gá»m:
- GiáșŁm lÆ°á»Łng hĂła cháș„t Äá»c háșĄi: Thá»±c pháș©m hữu cÆĄ thưá»ng chứa Ăt hoáș·c khĂŽng cĂł dư lÆ°á»Łng hĂła cháș„t Äá»c háșĄi, Äiá»u nĂ y cĂł thá» giáșŁm nguy cÆĄ máșŻc cĂĄc bá»nh mĂŁn tĂnh, bao gá»m cáșŁ bá»nh tháșn.
- TÄng cưá»ng cháș„t chá»ng oxy hĂła: Nhiá»u nghiĂȘn cứu cho tháș„y thá»±c pháș©m hữu cÆĄ cĂł hĂ m lÆ°á»Łng cháș„t chá»ng oxy hĂła cao hÆĄn, giĂșp báșŁo vá» táșż bĂ o khá»i tá»n thÆ°ÆĄng vĂ viĂȘm nhiá» m, má»t yáșżu tá» quan trá»ng trong sá»± phĂĄt triá»n cá»§a suy tháșn.
Thá»±c pháș©m hữu cÆĄ vĂ bá»nh tháșn mĂŁn tĂnh
- Bá»nh tháșn mĂŁn tĂnh (CKD) lĂ má»t tĂŹnh tráșĄng kĂ©o dĂ i, trong ÄĂł chức nÄng tháșn giáșŁm dáș§n theo thá»i gian. Cháșż Äá» Än uá»ng cĂł thá» áșŁnh hưá»ng lá»n Äáșżn sá»± tiáșżn triá»n cá»§a bá»nh nĂ y. Má»t sá» nghiĂȘn cứu ÄĂŁ chá» ra ráș±ng cháșż Äá» Än uá»ng lĂ nh máșĄnh, bao gá»m thá»±c pháș©m hữu cÆĄ, cĂł thá» giĂșp lĂ m cháșm sá»± tiáșżn triá»n cá»§a CKD.
GiáșŁm tiĂȘu thỄ natri
Thá»±c pháș©m hữu cÆĄ thưá»ng Ăt natri hÆĄn so vá»i thá»±c pháș©m cháșż biáșżn sáș”n. Viá»c giáșŁm tiĂȘu thỄ natri cĂł thá» giĂșp kiá»m soĂĄt huyáșżt ĂĄp, má»t yáșżu tá» quan trá»ng trong viá»c quáșŁn lĂœ CKD.
TÄng cưá»ng tiĂȘu thỄ kali vĂ magiĂȘ
Thá»±c pháș©m hữu cÆĄ như rau xanh, trĂĄi cĂąy vĂ cĂĄc loáșĄi háșĄt thưá»ng giĂ u kali vĂ magiĂȘ, hai khoĂĄng cháș„t quan trá»ng giĂșp duy trĂŹ chức nÄng tháșn. Tuy nhiĂȘn, Äá»i vá»i những ngưá»i máșŻc CKD, viá»c tiĂȘu thỄ quĂĄ nhiá»u kali cĂł thá» gĂąy ra váș„n Äá». Do ÄĂł, cáș§n cĂł sá»± tư váș„n từ chuyĂȘn gia dinh dÆ°á»Ąng Äá» Äiá»u chá»nh lÆ°á»Łng kali phĂč hợp.
Thá»±c pháș©m hữu cÆĄ vĂ cĂĄc yáșżu tá» nguy cÆĄ cá»§a suy tháșn
ÄÆ°á»ng huyáșżt vĂ bá»nh tiá»u ÄÆ°á»ng
Bá»nh tiá»u ÄÆ°á»ng lĂ má»t trong những nguyĂȘn nhĂąn chĂnh gĂąy ra suy tháșn. Má»t cháșż Äá» Än uá»ng lĂ nh máșĄnh, bao gá»m thá»±c pháș©m hữu cÆĄ, cĂł thá» giĂșp kiá»m soĂĄt ÄÆ°á»ng huyáșżt vĂ giáșŁm nguy cÆĄ máșŻc bá»nh tiá»u ÄÆ°á»ng.
Béo phÏ
BĂ©o phĂŹ lĂ má»t yáșżu tá» nguy cÆĄ lá»n Äá»i vá»i bá»nh tháșn. Thá»±c pháș©m hữu cÆĄ thưá»ng Ăt calo vĂ cháș„t bĂ©o bĂŁo hĂČa hÆĄn, giĂșp kiá»m soĂĄt cĂąn náș·ng hiá»u quáșŁ hÆĄn.
Những Äiá»u cáș§n lưu Ăœ khi tiĂȘu thỄ thá»±c pháș©m hữu cÆĄ
Máș·c dĂč thá»±c pháș©m hữu cÆĄ cĂł nhiá»u lợi Ăch, nhưng cĆ©ng cáș§n lưu Ăœ má»t sá» Äiá»m sau:
- Chi phĂ cao: Thá»±c pháș©m hữu cÆĄ thưá»ng cĂł giĂĄ cao hÆĄn so vá»i thá»±c pháș©m thĂŽng thưá»ng, Äiá»u nĂ y cĂł thá» lĂ má»t rĂ o cáșŁn Äá»i vá»i nhiá»u ngưá»i.
- KhĂŽng pháșŁi lĂșc nĂ o cĆ©ng tá»t hÆĄn: Má»t sá» nghiĂȘn cứu cho tháș„y ráș±ng khĂŽng pháșŁi táș„t cáșŁ thá»±c pháș©m hữu cÆĄ Äá»u tá»t hÆĄn thá»±c pháș©m thĂŽng thưá»ng vá» máș·t dinh dÆ°á»Ąng.
Káșżt luáșn
- Viá»c tiĂȘu thỄ thá»±c pháș©m hữu cÆĄ cĂł thá» mang láșĄi nhiá»u lợi Ăch cho sức khá»e tháșn, Äáș·c biá»t lĂ trong viá»c phĂČng ngừa vĂ quáșŁn lĂœ suy tháșn. Tuy nhiĂȘn, cáș§n cĂł sá»± tư váș„n từ chuyĂȘn gia dinh dÆ°á»Ąng Äá» xĂąy dá»±ng má»t cháșż Äá» Än uá»ng phĂč hợp, ÄáșŁm báșŁo cĂąn báș±ng giữa cĂĄc cháș„t dinh dÆ°á»Ąng vĂ kiá»m soĂĄt cĂĄc yáșżu tá» nguy cÆĄ. Äá» duy trĂŹ sức khá»e tháșn tá»t, bĂȘn cáșĄnh cháșż Äá» Än uá»ng, viá»c duy trĂŹ lá»i sá»ng lĂ nh máșĄnh, bao gá»m táșp thá» dỄc thưá»ng xuyĂȘn vĂ kiá»m soĂĄt cĂĄc bá»nh lĂœ ná»n, cĆ©ng ráș„t quan trá»ng.
TĂ i liá»u tham kháșŁo
- Kidneys: Location, Anatomy, Function & Health.
- The Effect of Diet on the Survival of Patients with Chronic Kidney Disease.
- Nutrition and Kidney Disease, Stages 1-5 (Not on Dialysis).
- Chronic kidney disease – Symptoms and causes.
- Diet and Chronic Kidney Disease.
- Healthy Eating for Adults with Chronic Kidney Disease.
BĂ i viáșżt nĂ y hy vá»ng sáșœ cung cáș„p cho báșĄn cĂĄi nhĂŹn tá»ng quan vá» má»i liĂȘn há» giữa thá»±c pháș©m hữu cÆĄ vĂ sức khá»e tháșn, Äáș·c biá»t lĂ trong bá»i cáșŁnh suy tháșn.






