Chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu: Còn phù hợp không?

Giới thiệu

• Chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu, được phổ biến bởi bác sĩ Peter D’Adamo trong cuốn sách “Eat Right 4 Your Type” vào năm 1996, đã thu hút sự chú ý của nhiều người trong suốt hơn hai thập kỷ qua. Theo lý thuyết này, mỗi nhóm máu (A, B, AB, O) có những nhu cầu dinh dưỡng khác nhau, và việc ăn uống phù hợp với nhóm máu của mình sẽ giúp cải thiện sức khỏe, giảm cân và ngăn ngừa bệnh tật.
• Tuy nhiên, với sự phát triển của nghiên cứu khoa học và dinh dưỡng, nhiều câu hỏi đã được đặt ra về tính hiệu quả và tính khoa học của chế độ ăn này.
• Bài viết này sẽ phân tích các khía cạnh của chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu, từ cơ sở lý thuyết đến các nghiên cứu hiện có, nhằm đưa ra cái nhìn tổng quan về tính phù hợp của nó trong bối cảnh dinh dưỡng hiện đại.

Cơ sở lý thuyết của chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu

Chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu cho rằng các kháng nguyên trong máu ảnh hưởng đến cách cơ thể xử lý thực phẩm. Mỗi nhóm máu có những đặc điểm riêng, và D’Adamo đã phân loại các loại thực phẩm nên ăn và nên tránh dựa trên nhóm máu. Dưới đây là một số khuyến nghị chính cho từng nhóm máu:

• Nhóm máu O: Được coi là nhóm máu cổ xưa nhất, người có nhóm máu O được khuyên nên ăn nhiều protein từ động vật, bao gồm thịt đỏ, cá và rau xanh, trong khi hạn chế ngũ cốc và các sản phẩm từ sữa.
• Nhóm máu A: Được cho là nhóm máu nông nghiệp, người có nhóm máu A nên ăn chủ yếu thực phẩm từ thực vật, bao gồm rau, trái cây, đậu và ngũ cốc, trong khi tránh thịt.
• Nhóm máu B: Nhóm máu này được khuyến nghị có chế độ ăn đa dạng, bao gồm thịt, sữa, rau và ngũ cốc, nhưng nên tránh gà và một số loại đậu.
• Nhóm máu AB: Là sự kết hợp của nhóm A và B, người có nhóm máu AB được khuyên nên ăn một chế độ ăn đa dạng, bao gồm cả thực phẩm từ động vật và thực vật.

Các nghiên cứu khoa học về chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu

• Mặc dù chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu đã thu hút sự quan tâm của công chúng, nhưng các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng không có bằng chứng vững chắc nào hỗ trợ cho những tuyên bố của chế độ ăn này. Một nghiên cứu hệ thống được thực hiện vào năm 2013 đã xem xét 1415 tài liệu và chỉ tìm thấy 16 bài viết liên quan, trong đó chỉ có một bài viết được coi là đủ tiêu chuẩn, nhưng không trực tiếp trả lời câu hỏi về lợi ích sức khỏe của chế độ ăn dựa trên nhóm máu.
• Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng không có bằng chứng nào cho thấy chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu có thể cải thiện sức khỏe hoặc giảm nguy cơ bệnh tật. Thay vào đó, những cải thiện về sức khỏe mà một số người trải nghiệm có thể đơn giản là do việc ăn uống lành mạnh hơn, chứ không phải do nhóm máu của họ.
• Một số nghiên cứu khác cũng đã chỉ ra rằng mặc dù có một số cải thiện trong các yếu tố nguy cơ tim mạch ở những người theo chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu, nhưng những cải thiện này không liên quan đến nhóm máu của họ.

Những vấn đề tiềm ẩn của chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu

Chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu có thể dẫn đến một số vấn đề tiềm ẩn, bao gồm:

• Hạn chế dinh dưỡng: Việc tuân thủ nghiêm ngặt chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là khi một số loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao bị loại bỏ mà không có lý do khoa học rõ ràng.
• Chi phí cao: Nhiều khuyến nghị trong chế độ ăn này yêu cầu người tiêu dùng mua thực phẩm hữu cơ và đặc sản, điều này có thể gây khó khăn về tài chính cho nhiều người.
• Khó khăn trong việc tuân thủ: Chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu có thể không phù hợp với sở thích cá nhân và lối sống của nhiều người, dẫn đến khó khăn trong việc duy trì lâu dài.

Kết luận

• Chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu đã thu hút sự chú ý của nhiều người trong suốt nhiều năm qua, nhưng các nghiên cứu khoa học hiện tại không hỗ trợ cho những tuyên bố của nó. Mặc dù một số người có thể trải nghiệm những lợi ích sức khỏe nhất định khi theo chế độ ăn này, nhưng những lợi ích đó có thể đơn giản là do việc ăn uống lành mạnh hơn, chứ không phải do nhóm máu.
• Thay vì tuân thủ một chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu, người tiêu dùng nên tìm kiếm lời khuyên từ các chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ để phát triển một kế hoạch dinh dưỡng cá nhân hóa, phù hợp với nhu cầu sức khỏe và lối sống của họ. Một chế độ ăn uống cân bằng, bao gồm nhiều loại thực phẩm tươi sống, rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc, vẫn là lựa chọn tốt nhất cho sức khỏe tổng thể.

Tài liệu tham khảo

1. Cusack L, De Buck E, Compernolle V, Vandekerckhove P. Blood type diets lack supporting evidence: a systematic review. American Journal of Clinical Nutrition. 2013;98(1):99-104.
2. Wang J, et al. ABO genotype, ‘blood-type’ diet and cardiometabolic risk factors. PLoS One. 2014;9(1):e84749.
3. Barnard ND, et al. Blood Type Is Not Associated with Changes in Cardiometabolic Outcomes in Response to a Plant-Based Dietary Intervention. J Acad Nutr Diet. 2021;121(6):1080-1086.
4. English LK, et al. Dietary patterns and health: Insights from NESR systematic reviews conducted to inform the Dietary Guidelines for Americans. J Nutr Edu Behav. 2024;56(1):75-87.

Bài viết này đã cung cấp cái nhìn tổng quan về chế độ ăn kiêng dựa trên nhóm máu, từ lý thuyết đến thực tiễn, và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tìm kiếm lời khuyên dinh dưỡng cá nhân hóa từ các chuyên gia.