Má» Äáș§u
- Suy tháșn máșĄn tĂnh (CKD) lĂ má»t váș„n Äá» sức khá»e toĂ n cáș§u Äang gia tÄng, Äe dá»a Äáșżn cháș„t lÆ°á»Łng cuá»c sá»ng vĂ tuá»i thá» cá»§a hĂ ng triá»u ngưá»i. Cháșż Äá» Än uá»ng ÄĂłng vai trĂČ then chá»t trong viá»c quáșŁn lĂœ CKD, giĂșp lĂ m cháșm tiáșżn triá»n bá»nh vĂ cáșŁi thiá»n cĂĄc triá»u chứng.
- Má»t trong những yáșżu tá» quan trá»ng trong cháșż Äá» Än nĂ y lĂ lá»±a chá»n nguá»n cung cáș„p canxi, protein vĂ cháș„t bĂ©o lĂ nh máșĄnh, Äá»ng thá»i háșĄn cháșż lÆ°á»Łng phá»t pho, kali vĂ oxalat. Sữa háșĄt, vá»i sá»± Äa dáșĄng vá» loáșĄi háșĄt vĂ cĂŽng thức cháșż biáșżn, trá» thĂ nh má»t lá»±a chá»n lĂœ tưá»ng cho ngưá»i bá»nh tháșn, thay tháșż sữa bĂČ giĂ u phá»t pho vĂ kali.
- BĂ i viáșżt nĂ y sáșœ hưá»ng dáș«n báșĄn cĂĄch lĂ m sữa háșĄt táșĄi nhĂ , ÄáșŁm báșŁo an toĂ n vĂ phĂč hợp vá»i cháșż Äá» Än kiĂȘng cho ngưá»i suy tháșn.
Lá»±a chá»n loáșĄi háșĄt
KhĂŽng pháșŁi táș„t cáșŁ cĂĄc loáșĄi háșĄt Äá»u phĂč hợp cho ngưá»i suy tháșn. Viá»c lá»±a chá»n loáșĄi háșĄt cáș§n dá»±a trĂȘn hĂ m lÆ°á»Łng phá»t pho, kali, vĂ oxalat. Dưá»i ÄĂąy lĂ má»t sá» loáșĄi háșĄt phá» biáșżn vĂ những lưu Ăœ khi sá» dỄng:
- HáșĄnh nhĂąn: HáșĄnh nhĂąn giĂ u vitamin E, cháș„t chá»ng oxy hĂła vĂ cháș„t bĂ©o khĂŽng bĂŁo hĂČa ÄÆĄn, tá»t cho tim máșĄch. Tuy nhiĂȘn, háșĄnh nhĂąn cĆ©ng chứa má»t lÆ°á»Łng phá»t pho vĂ kali nháș„t Äá»nh. Ngưá»i bá»nh tháșn cáș§n kiá»m soĂĄt lÆ°á»Łng háșĄnh nhĂąn tiĂȘu thỄ hĂ ng ngĂ y theo chá» Äá»nh cá»§a bĂĄc sÄ© hoáș·c chuyĂȘn gia dinh dÆ°á»Ąng.
- Äáșu nĂ nh: Sữa Äáșu nĂ nh giĂ u protein thá»±c váșt, tá»t cho viá»c xĂąy dá»±ng vĂ sá»a chữa mĂŽ. Tuy nhiĂȘn, cáș§n lưu Ăœ hĂ m lÆ°á»Łng kali vĂ phá»t pho trong sữa Äáșu nĂ nh, Äáș·c biá»t lĂ cĂĄc loáșĄi sữa Äáșu nĂ nh cĂł bá» sung cháș„t dinh dÆ°á»Ąng.
- GáșĄo: Sữa gáșĄo cĂł hĂ m lÆ°á»Łng phá»t pho vĂ kali tháș„p hÆĄn so vá»i sữa háșĄnh nhĂąn vĂ sữa Äáșu nĂ nh, lĂ má»t lá»±a chá»n tá»t cho ngưá»i bá»nh tháșn cáș§n háșĄn cháșż cĂĄc cháș„t nĂ y. Tuy nhiĂȘn, sữa gáșĄo thưá»ng Ăt protein vĂ cháș„t bĂ©o hÆĄn.
- Yáșżn máșĄch: Sữa yáșżn máșĄch giĂ u cháș„t xÆĄ hĂČa tan, tá»t cho há» tiĂȘu hĂła. Tuy nhiĂȘn, cáș§n kiá»m tra hĂ m lÆ°á»Łng phá»t pho vĂ kali trĂȘn nhĂŁn sáșŁn pháș©m, vĂŹ má»t sá» loáșĄi sữa yáșżn máșĄch cĂł bá» sung cĂĄc cháș„t nĂ y.
- CĂĄc loáșĄi háșĄt khĂĄc: CĂĄc loáșĄi háșĄt khĂĄc như Ăłc chĂł, Äiá»u, macadamia⊠cĆ©ng cĂł thá» ÄÆ°á»Łc sá» dỄng Äá» lĂ m sữa háșĄt. Tuy nhiĂȘn, cáș§n lưu Ăœ hĂ m lÆ°á»Łng phá»t pho, kali vĂ oxalat trong từng loáșĄi háșĄt vĂ tham kháșŁo Ăœ kiáșżn chuyĂȘn gia dinh dÆ°á»Ąng Äá» lá»±a chá»n loáșĄi háșĄt phĂč hợp vĂ lÆ°á»Łng tiĂȘu thỄ hợp lĂœ.
CĂŽng thức lĂ m sữa háșĄt
Dưá»i ÄĂąy lĂ cĂŽng thức lĂ m sữa háșĄnh nhĂąn, má»t trong những loáșĄi sữa háșĄt phá» biáșżn vĂ dá» lĂ m táșĄi nhĂ :
NguyĂȘn liá»u
- 1 cup háșĄnh nhĂąn sá»ng, ngĂąm nưá»c Ăt nháș„t 8 tiáșżng (tá»i Äa 24 tiáșżng)
- 4-5 cup nưá»c lá»c, tĂčy thuá»c vĂ o Äá» Äáș·c mong muá»n
- Muá»i (tĂčy chá»n)
DỄng cỄ
- MĂĄy xay sinh tá» cĂŽng suáș„t cao
- RĂąy lá»c siĂȘu má»n (nylon mesh strainer) hoáș·c tĂși váșŁi lá»c sữa háșĄt
- BĂŹnh chứa sáșĄch, ÄĂŁ khá» trĂčng
CĂĄch lĂ m
- NgĂąm háșĄnh nhĂąn: NgĂąm háșĄnh nhĂąn trong nưá»c sáșĄch Ăt nháș„t 8 tiáșżng, tá»i Äa 24 tiáșżng. Viá»c ngĂąm giĂșp loáșĄi bá» axit phytic, lĂ m má»m háșĄt vĂ dá» xay nhuyá» n hÆĄn. Sau khi ngĂąm, loáșĄi bá» nưá»c ngĂąm.
- Xay háșĄnh nhĂąn: Cho háșĄnh nhĂąn ÄĂŁ ngĂąm vĂ o mĂĄy xay sinh tá» cĂčng vá»i nưá»c lá»c. Xay nhuyá» n Äáșżn khi há»n hợp má»n mĂ ng. CĂł thá» thĂȘm nưá»c lá»c Äá» ÄáșĄt ÄÆ°á»Łc Äá» Äáș·c mong muá»n.
- Lá»c sữa: DĂčng rĂąy lá»c siĂȘu má»n hoáș·c tĂși váșŁi lá»c Äá» lá»c bá» bĂŁ háșĄnh nhĂąn. Sá» dỄng muá»ng Äá» áș„n nháșč nhĂ ng, khĂŽng dĂčng tay Äá» trĂĄnh nhiá» m khuáș©n. Tay ngưá»i chứa dáș§u tá»± nhiĂȘn cĂł thá» lĂ m há»ng sữa.
- BáșŁo quáșŁn: Cho sữa háșĄnh nhĂąn ÄĂŁ lá»c vĂ o bĂŹnh chứa sáșĄch, ÄĂŁ khá» trĂčng. BáșŁo quáșŁn trong tá»§ láșĄnh. Sữa háșĄnh nhĂąn tá»± lĂ m cĂł thá» báșŁo quáșŁn ÄÆ°á»Łc trong 3-5 ngĂ y. Náșżu tháș„y sữa cĂł mĂči chua hoáș·c Äá»i mĂ u, hĂŁy bá» Äi.
Lưu Ăœ
- Sá» dỄng nưá»c lá»c Äá» ÄáșŁm báșŁo cháș„t lÆ°á»Łng sữa.
- Vá» sinh dỄng cỄ tháșt sáșĄch sáșœ trưá»c khi lĂ m sữa Äá» trĂĄnh nhiá» m khuáș©n.
- KhĂŽng dĂčng tay Äá» váșŻt sữa, vĂŹ dáș§u trĂȘn tay cĂł thá» lĂ m há»ng sữa.
- Kiá»m tra hĂ m lÆ°á»Łng phá»t pho, kali vĂ oxalat trong sữa háșĄt trưá»c khi sá» dỄng, Äáș·c biá»t lĂ Äá»i vá»i ngưá»i bá»nh tháșn.
CĂĄc loáșĄi sữa háșĄt khĂĄc
- CĂŽng thức lĂ m sữa háșĄt tÆ°ÆĄng tá»± nhau, chá» khĂĄc nhau á» loáșĄi háșĄt sá» dỄng. BáșĄn cĂł thá» thay tháșż háșĄnh nhĂąn báș±ng cĂĄc loáșĄi háșĄt khĂĄc như Äáșu nĂ nh, gáșĄo, yáșżn máșĄch⊠Tuy nhiĂȘn, cáș§n lưu Ăœ hĂ m lÆ°á»Łng phá»t pho, kali vĂ oxalat trong từng loáșĄi háșĄt.
Sữa háșĄt vĂ bá»nh tháșn
Sữa háșĄt cĂł thá» lĂ má»t lá»±a chá»n tá»t cho ngưá»i bá»nh tháșn, nhưng cáș§n lưu Ăœ má»t sá» Äiá»m sau:
- HĂ m lÆ°á»Łng phá»t pho, kali vĂ oxalat: CĂĄc cháș„t nĂ y cáș§n ÄÆ°á»Łc kiá»m soĂĄt cháș·t cháșœ trong cháșż Äá» Än cá»§a ngưá»i bá»nh tháșn. VĂŹ váșy, cáș§n lá»±a chá»n loáșĄi háșĄt vĂ cĂŽng thức lĂ m sữa háșĄt phĂč hợp, Äá»ng thá»i kiá»m tra hĂ m lÆ°á»Łng cĂĄc cháș„t nĂ y trĂȘn nhĂŁn sáșŁn pháș©m.
- HĂ m lÆ°á»Łng protein: Ngưá»i bá»nh tháșn cáș§n bá» sung Äá»§ protein, nhưng khĂŽng nĂȘn quĂĄ nhiá»u. Sữa Äáșu nĂ nh lĂ má»t nguá»n protein thá»±c váșt tá»t, nhưng cáș§n kiá»m soĂĄt lÆ°á»Łng tiĂȘu thỄ.
- Tư váș„n chuyĂȘn gia: Ngưá»i bá»nh tháșn nĂȘn tham kháșŁo Ăœ kiáșżn bĂĄc sÄ© hoáș·c chuyĂȘn gia dinh dÆ°á»Ąng Äá» lá»±a chá»n loáșĄi sữa háșĄt vĂ lÆ°á»Łng tiĂȘu thỄ phĂč hợp vá»i tĂŹnh tráșĄng sức khá»e cá»§a mĂŹnh.
Káșżt luáșn
- LĂ m sữa háșĄt táșĄi nhĂ lĂ má»t cĂĄch ÄÆĄn giáșŁn, tiáșżt kiá»m vĂ an toĂ n Äá» cung cáș„p nguá»n dinh dÆ°á»Ąng lĂ nh máșĄnh cho ngưá»i bá»nh tháșn. Tuy nhiĂȘn, viá»c lá»±a chá»n loáșĄi háșĄt vĂ kiá»m soĂĄt hĂ m lÆ°á»Łng phá»t pho, kali vĂ oxalat lĂ ráș„t quan trá»ng.
- Ngưá»i bá»nh tháșn nĂȘn tham kháșŁo Ăœ kiáșżn bĂĄc sÄ© hoáș·c chuyĂȘn gia dinh dÆ°á»Ąng Äá» cĂł cháșż Äá» Än uá»ng phĂč hợp vĂ hiá»u quáșŁ nháș„t. Viá»c káșżt hợp sữa háșĄt vá»i cháșż Äá» Än uá»ng cĂąn báș±ng, giĂ u dinh dÆ°á»Ąng vĂ tuĂąn thá»§ chá» Äá»nh cá»§a bĂĄc sÄ© sáșœ giĂșp lĂ m cháșm tiáșżn triá»n bá»nh tháșn vĂ cáșŁi thiá»n cháș„t lÆ°á»Łng cuá»c sá»ng.
TĂ i liá»u tham kháșŁo
- Love is in my Tummy: Homemade Almond Milk that lasts longer! –
- DaVita: Milk Alternatives for People with Chronic Kidney Disease –
- National Kidney Foundation: Plant Based Milk and Kidney Disease –
- National Kidney Foundation: Nuts and Seeds –






