Má» Äáș§u
- Suy tháșn (Chronic Kidney Disease – CKD) lĂ má»t váș„n Äá» sức khá»e nghiĂȘm trá»ng, áșŁnh hưá»ng Äáșżn hĂ ng triá»u ngưá»i trĂȘn toĂ n tháșż giá»i. CKD lĂ tĂŹnh tráșĄng suy giáșŁm chức nÄng tháșn dáș§n dáș§n theo thá»i gian, dáș«n Äáșżn tĂch tỄ cháș„t tháșŁi trong mĂĄu vĂ gĂąy ra nhiá»u biáșżn chứng nguy hiá»m. Cháșż Äá» Än uá»ng ÄĂłng vai trĂČ quan trá»ng trong viá»c quáșŁn lĂœ vĂ cáșŁi thiá»n sức khá»e tháșn, giĂșp lĂ m cháșm tiáșżn triá»n cá»§a bá»nh vĂ nĂąng cao cháș„t lÆ°á»Łng cuá»c sá»ng cho ngưá»i bá»nh.
- BĂ i viáșżt nĂ y sáșœ cung cáș„p má»t thá»±c ÄÆĄn máș«u 7 ngĂ y, ÄÆ°á»Łc thiáșżt káșż bá»i chuyĂȘn gia tháșn há»c vĂ chuyĂȘn gia dinh dÆ°á»Ąng, nháș±m há» trợ cáșŁi thiá»n sức khá»e tháșn. Tuy nhiĂȘn, thá»±c ÄÆĄn nĂ y chá» mang tĂnh cháș„t tham kháșŁo, báșĄn cáș§n tham kháșŁo Ăœ kiáșżn bĂĄc sÄ© hoáș·c chuyĂȘn gia dinh dÆ°á»Ąng Äá» xĂąy dá»±ng cháșż Äá» Än phĂč hợp vá»i tĂŹnh tráșĄng sức khá»e cỄ thá» cá»§a mĂŹnh.
Ná»i dung
- Thá»±c ÄÆĄn 7 ngĂ y dưá»i ÄĂąy táșp trung vĂ o viá»c cung cáș„p Äá»§ nÄng lÆ°á»Łng, cháș„t dinh dÆ°á»Ąng cáș§n thiáșżt cho cÆĄ thá», Äá»ng thá»i háșĄn cháșż cĂĄc cháș„t cĂł háșĄi cho tháșn như natri, phá»t pho, kali vĂ protein.
- LÆ°á»Łng cháș„t dinh dÆ°á»Ąng cỄ thá» sáșœ ÄÆ°á»Łc Äiá»u chá»nh tĂčy thuá»c vĂ o giai ÄoáșĄn suy tháșn, tĂŹnh tráșĄng sức khá»e tá»ng thá» vĂ chá» sá» xĂ©t nghiá»m cá»§a từng ngưá»i.
NguyĂȘn táșŻc xĂąy dá»±ng thá»±c ÄÆĄn
- HáșĄn cháșż Natri: Natri giữ nưá»c trong cÆĄ thá», gĂąy tÄng huyáșżt ĂĄp, lĂ m náș·ng thĂȘm gĂĄnh náș·ng cho tháșn. NĂȘn háșĄn cháșż muá»i Än hĂ ng ngĂ y xuá»ng dưá»i 2300mg (khoáșŁng 1 thĂŹa cĂ phĂȘ). Chá»n thá»±c pháș©m tÆ°ÆĄi sá»ng, cháșż biáșżn táșĄi nhĂ thay vĂŹ Äá» Än cháșż biáșżn sáș”n, ÄĂłng há»p, vĂŹ chĂșng thưá»ng chứa nhiá»u natri.
- Kiá»m soĂĄt Phá»t pho: Phá»t pho dư thừa trong mĂĄu cĂł thá» gĂąy ra nhiá»u váș„n Äá» vá» xÆ°ÆĄng, tim máșĄch. HáșĄn cháșż thá»±c pháș©m giĂ u phá»t pho như thá»t Äá», ná»i táșĄng Äá»ng váșt, sữa, cĂĄc loáșĄi háșĄt. CĂł thá» sá» dỄng thuá»c liĂȘn káșżt phá»t pho theo chá» Äá»nh cá»§a bĂĄc sÄ©.
- Äiá»u chá»nh Kali: Kali cao trong mĂĄu cĂł thá» gĂąy rá»i loáșĄn nhá»p tim. HáșĄn cháșż thá»±c pháș©m giĂ u kali như chuá»i, khoai tĂąy, cĂ chua, bÆĄ. NĂȘn Än kali vá»i lÆ°á»Łng vừa pháșŁi, khĂŽng nĂȘn loáșĄi bá» hoĂ n toĂ n.
- Äiá»u chá»nh Protein: Protein cáș§n thiáșżt cho cÆĄ thá» nhưng tháșn pháșŁi lĂ m viá»c nhiá»u hÆĄn Äá» lá»c protein. LÆ°á»Łng protein cáș§n thiáșżt sáșœ ÄÆ°á»Łc bĂĄc sÄ© hoáș·c chuyĂȘn gia dinh dÆ°á»Ąng tĂnh toĂĄn dá»±a trĂȘn tĂŹnh tráșĄng bá»nh. Chá»n protein từ nguá»n thá»±c váșt như Äáșu, Äá», cĂĄc loáșĄi háșĄt thay vĂŹ thá»t Äá».
- HáșĄn cháșż cháș„t bĂ©o bĂŁo hĂČa vĂ cholesterol: Cháș„t bĂ©o bĂŁo hĂČa vĂ cholesterol cĂł thá» lĂ m tÄng nguy cÆĄ bá»nh tim máșĄch, má»t biáșżn chứng thưá»ng gáș·p á» ngưá»i suy tháșn. Chá»n thá»±c pháș©m giĂ u cháș„t bĂ©o khĂŽng bĂŁo hĂČa như cĂĄ há»i, cĂĄ ngừ, dáș§u ĂŽ liu.
- Uá»ng Äá»§ nưá»c: Uá»ng Äá»§ nưá»c giĂșp tháșn loáșĄi bá» cháș„t tháșŁi hiá»u quáșŁ. LÆ°á»Łng nưá»c cáș§n thiáșżt tĂčy thuá»c vĂ o tĂŹnh tráșĄng sức khá»e vĂ chá» Äá»nh cá»§a bĂĄc sÄ©.
- TÄng cưá»ng rau cá»§ quáșŁ: Rau cá»§ quáșŁ cung cáș„p nhiá»u vitamin, khoĂĄng cháș„t, cháș„t xÆĄ, tá»t cho sức khá»e tá»ng thá» vĂ há» trợ chức nÄng tháșn. Chá»n nhiá»u loáșĄi rau cá»§ quáșŁ khĂĄc nhau Äá» ÄáșŁm báșŁo Äa dáșĄng cháș„t dinh dÆ°á»Ąng. Tuy nhiĂȘn, cáș§n lưu Ăœ lÆ°á»Łng kali trong má»t sá» loáșĄi rau cá»§.
- Thá»±c pháș©m giĂ u cháș„t chá»ng oxy hĂła: Cháș„t chá»ng oxy hĂła giĂșp báșŁo vá» táșż bĂ o tháșn khá»i tá»n thÆ°ÆĄng do gá»c tá»± do. CĂĄc loáșĄi thá»±c pháș©m giĂ u cháș„t chá»ng oxy hĂła bao gá»m cĂĄc loáșĄi quáșŁ má»ng, rau lĂĄ xanh Äáșm, trĂ xanh.
Thá»±c ÄÆĄn máș«u 7 ngĂ y
- ÄĂąy chá» lĂ thá»±c ÄÆĄn máș«u, cáș§n Äiá»u chá»nh theo tĂŹnh tráșĄng sức khá»e cỄ thá»
- Lưu Ăœ: Má»i bữa Än nĂȘn chia nhá» thĂ nh nhiá»u pháș§n nhá» trong ngĂ y Äá» giáșŁm gĂĄnh náș·ng cho há» tiĂȘu hĂła vĂ tháșn.)
NgĂ y 1
- SĂĄng: ChĂĄo gáșĄo lứt vá»i thá»t gĂ náșĄc luá»c, rau cáșŁi xanh.
- Trưa: Canh rau cá»§ (bĂ Äá», cĂ rá»t, mưá»p) vá»i cĂĄ há»i háș„p, cÆĄm gáșĄo lứt.
- Tá»i: Salad rau chĂąn vá»t, cĂ chua, dưa chuá»t vá»i Äáșu phỄ rĂĄn, cÆĄm gáșĄo lứt.
NgĂ y 2
- SĂĄng: BĂĄnh mĂŹ nguyĂȘn cĂĄm vá»i trứng luá»c, rau diáșżp.
- Trưa: Canh Äáșu phỄ vá»i thá»t náșĄc bÄm, rau cáșŁi ngá»t, cÆĄm gáșĄo lứt.
- Tá»i: MĂŹ Ă nguyĂȘn cĂĄm vá»i rau cá»§ luá»c, thá»t gĂ náșĄc luá»c.
NgĂ y 3
- SĂĄng: Yáșżn máșĄch vá»i sữa khĂŽng ÄÆ°á»ng, trĂĄi cĂąy Ăt kali (tĂĄo, lĂȘ).
- Trưa: GĂ luá»c vá»i rau cá»§ háș„p, cÆĄm gáșĄo lứt.
- Tá»i: Canh bĂ Äao vá»i thá»t náșĄc bÄm, cÆĄm gáșĄo lứt.
NgĂ y 4
- SĂĄng: BĂĄnh mĂŹ nguyĂȘn cĂĄm vá»i bÆĄ Äáșu phá»ng, chuá»i (lÆ°á»Łng vừa pháșŁi).
- Trưa: CĂĄ há»i nưá»ng vá»i rau cá»§ luá»c, cÆĄm gáșĄo lứt.
- Tá»i: Äáșu phỄ nhá»i náș„m, rau xanh luá»c.
NgĂ y 5
- SĂĄng: ChĂĄo gáșĄo lứt vá»i thá»t náșĄc luá»c, rau má»ng tÆĄi.
- Trưa: Canh rau cá»§ (cĂ rá»t, sĂșp lÆĄ) vá»i thá»t gĂ náșĄc luá»c, cÆĄm gáșĄo lứt.
- Tá»i: Salad rau cá»§ vá»i Äáșu hĆ©, cÆĄm gáșĄo lứt.
NgĂ y 6
- SĂĄng: BĂĄnh mĂŹ nguyĂȘn cĂĄm vá»i trứng luá»c, rau diáșżp.
- Trưa: Canh rau cá»§ vá»i cĂĄ háș„p, cÆĄm gáșĄo lứt.
- Tá»i: MĂŹ Ă nguyĂȘn cĂĄm vá»i rau cá»§ luá»c, Äáșu phỄ.
NgĂ y 7
- SĂĄng: Yáșżn máșĄch vá»i sữa khĂŽng ÄÆ°á»ng, trĂĄi cĂąy Ăt kali.
- Trưa: Thá»t gĂ luá»c vá»i rau cá»§ háș„p, cÆĄm gáșĄo lứt.
- Tá»i: Canh bĂ Äá» vá»i thá»t náșĄc bÄm, cÆĄm gáșĄo lứt.
Káșżt luáșn
- Cháșż Äá» Än uá»ng ÄĂłng vai trĂČ then chá»t trong viá»c quáșŁn lĂœ vĂ cáșŁi thiá»n sức khá»e tháșn. Thá»±c ÄÆĄn 7 ngĂ y nĂ y chá» lĂ má»t gợi Ăœ, cáș§n ÄÆ°á»Łc Äiá»u chá»nh tĂčy thuá»c vĂ o tĂŹnh tráșĄng sức khá»e cỄ thá» cá»§a má»i ngưá»i.
- Viá»c hợp tĂĄc cháș·t cháșœ vá»i bĂĄc sÄ© vĂ chuyĂȘn gia dinh dÆ°á»Ąng lĂ ráș„t quan trá»ng Äá» xĂąy dá»±ng má»t cháșż Äá» Än uá»ng phĂč hợp, giĂșp lĂ m cháșm tiáșżn triá»n cá»§a bá»nh suy tháșn, cáșŁi thiá»n cháș„t lÆ°á»Łng cuá»c sá»ng vĂ kĂ©o dĂ i tuá»i thá» cho ngưá»i bá»nh.
- HĂŁy nhá» ráș±ng, sá»± kiĂȘn trĂŹ vĂ tuĂąn thá»§ nghiĂȘm ngáș·t cháșż Äá» Än uá»ng lĂ yáșżu tá» quyáșżt Äá»nh thĂ nh cĂŽng trong viá»c quáșŁn lĂœ bá»nh suy tháșn.
TĂ i liá»u tham kháșŁo
- Plant-based diet trial boosts health for people living with kidney disease
- Risks and Benefits of Different Dietary Patterns in CKD – PubMed
- Eating Right for Chronic Kidney Disease – NIDDK
ÄĂŁ xem láșĄi & cáșp nháșt láș§n cuá»i vĂ o ngĂ y 02/05/2025 bá»i Bs. Nguyá»
n VÄn Anh.